Ορχιδέες στην νήσο Χίο, Ελλάς

Στην κεντρική Χίο, Ελλάς, το δυτικό παράκτιο χωριό Λιθί και τα χωριά Ανάβατος και Αυγώνυμαστην ενδοχώρα είναι ιδιαίτερα πλούσια σε ορχιδέες και ίριδες,
καθώς τα πολυάριθμα αυτά είδη είναι κοινά μεταξύ των ασβεστολιθικών βράχων στην περιοχή.
Σαν παράδειγμα της πλούσιας χλωρίδας της Χίου κάποιος μπορεί να περιγράψει τον εκτενή αριθμό ορχιδέων που έχουν ανακαλυφθεί μέχρι τώρα στο νησί. Ενώ η λίστα είναι εντυπωσιακά μεγάλη, πρέπει να υπάρχουν πολλά ακόμα είδη στη Χίο, τα οποία παραμένουν άγνωστα.
Προστατευόμενο είδος είναι και οι ορχιδέες, που φύονται σε ένα ευρύ φάσμα βιοτόπων, από τις παραθαλάσσιες περιοχές ως τα ψηλά βουνά και τις γεωργικές καλλιέργειες, μέχρι και σε υγρότοπους, ανάλογα με το είδος. Από τα πολλά είδη ορχιδέων που φύονται στην Ευρώπη μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 110 είδη και υποείδη στη Χίο, όπως:
Ophrys homeri 
Το σπάνιο αυτό είδος ορχιδέας ανακαλύφθηκε στη Χίο το 1991 από τους Γερμανούς βοτανολόγους Hirth and Spaeth, οι οποίο το περιέγραψαν και δημοσιεύθηκε ως νέο είδος το 1997 με τη Χίο αναφερόμενη ως τοποθεσία προέλευσής του. Στη συνέχεια βρέθηκε στην Κω  και τη Λέσβο. Συγκεκριμένα στη Χίο αναπτύσσεται κυρίως στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού, στις περιοχές Ελίντα, Λιθί, στους Αγίους Πατέρες και το Πυργί όπου και ανθίζει τους μήνες Απρίλιο και Μάιο.

Ophrys strauss ii var leucotenia 
Το είδος Ophrys straussii και το πολύ σχετικό Ophrys reinholdii έγιναν γνωστά όταν   εμφανίστηκαν στη Χίο,  στις αρχές της δεκαετίας του '90, τα οποία βρέθηκαν σε  δύο περιοχές  βορειοδυτικά της Χίου να μεγαλώνουν ανάμεσα σε βελανιδιές που ανθίζουν τους μήνες Μάρτιο και Απρίλιο. Το Μάιο του 2003 ο Mike Taylor μαζί με τον κ. Σαλιάρη βρήκαν οκτώ φυτά από το είδος O. strauss ii var leucotenia σε ύψος 2000   ποδιών στις βόρειες πλαγιές του όρους Πελιναίο της Χίου που ήταν γεμάτες από πεύκα.



Ophrys phrygia            Ανακαλύφθηκε σε διάφορες περιοχές της Χίου, κυρίως στο κεντρικό και βόρειο τμήμα του νησιού, στο Βροντάδος, Βίκι και στον Άγιο Ισίδωρο, όπου ευδοκιμεί κατά τον μήνα Μάιο.
Ophrys fleischmanii Αυτό το σπάνιο είδος ορχιδέας είναι Ελληνικό ενδημικό φυτό, γνωστό προηγουμένως από την Κρήτη, τις Κεντρικές Κυκλάδες και την Αττική. Έχει βρεθεί επίσης σε διάφορες διαδεδομένες περιοχές στη Χίο, όπως ο Βροντάδος, τα Μεστά, το Λιθί και το Πελιναίο όρος όπου και ανθίζει το Μάρτιο και τον Απρίλιο.

Ophrys omegaifera
Είναι ένα ακόμα σπάνιο είδος που περιγράφηκε το 1923 από φυτά που βρέθηκαν στην Κρήτη. Τώρα είναι γνωστό και από τις Κυκλάδες, την Κρήτη, την Κάρπαθο και τη Ρόδο. Στη Χίο έχει βρεθεί σε πολλές θέσεις σε ολόκληρο το νησί: στο Βίκι, το Βροντάδο, τον Ανάβατο και τα Μεστά.  Ανθίζει στις αρχές Μαρτίου με τα μέσα Απριλίου.




Ophrys regis-ferdinandii                   
Αυτό το ελκυστικό, σπάνιο είδος ανακαλύφθηκε το 1939 στη Ρόδο. Τα τελευταία χρόνια έχει βρεθεί και στη Σύμη, την Τήλο και τη Σάμο αλλά και στη Χίο στο νότιο μισό τμήμα του νησιού.  Ανθίζει το Μάρτιο και τον Απρίλιο.



Orchis sancta
 

Αυτό το είδος ορχιδέας είναι διαδεδομένο κυρίως στις χαμηλότερες περιοχές της Χίου. Το όνομα «sancta» του δόθηκε επειδή το λουλούδι έχει την εμφάνιση ενός προσώπου με κουκούλα από την καλύπτρα ενός μοναχού. Θεωρείται σπάνιο είδος ορχιδέας. Εντούτοις εμφανίζεται πολύ συχνά στη Χίο, ιδιαίτερα στο πίσω μέρος της παραλίας στα Κάτω Φανά. Ανθίζει κυρίως το μήνα Μάιο όταν πέφτουν τα φύλλα.


Orchis anatolica 
Αυτή η όμορφη ορχιδέα είναι πολύ διαδεδομένο φυτό στη Χίο και υπάρχει σε αφθονία, αν και θεωρείται γενικά τοπικό φυτό και σε άλλες περιοχές, πλην όμως σπάνιο. Εμφανίζεται σε μια μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και η αφθονία της έχει το προβάδισμα στην παρουσία πολλών υβριδίων με άλλα είδη στο νησί. Ανθίζει από το Μάρτιο μέχρι τον Μάιο. Είναι επίσης γνωστό από τις Κυκλάδες και την Κρήτη στη δύση, τον  Λίβανο, την Συρία και το Ισραήλ στην ανατολή.



Orchis anthropophora 
Ο Mike Taylor ανακάλυψε αυτό το είδος ορχιδέας στη Χίο τον Απρίλιο του 2002, κοντά στο χωριό των Ολύμπων. Θεωρείται, γενικά, σπάνιο είδος στην περιοχή του ανατολικού Αιγαίου, αν και έχει βρεθεί επίσης και στη Λέσβο. Μια λεπτομερής αναζήτηση γύρω από την αρχική περιοχή κοντά στους Ολύμπους το 2003 βρήκε πάνω από είκοσι φυτά, ενώ οκτώ ακόμα φυτά βρέθηκαν σε μία άλλη περιοχή βόρεια από τα Μεστά και τρία επιπλέον από το είδος αυτό κοντά στο Λιμένα Μεστών. Τα μεμονωμένα λουλούδια είναι ιδιαίτερα ελκυστικά, έτσι όπως μοιάζουν με μία ροδαλή ανθρώπινη φιγούρα με σκληρό, θολωτό καπέλο. Όλα αυτά τα φυτά βρέθηκαν κοντά σε θαμνότοπους, γεμάτους άγρια κυπαρίσσια.






MyPhotoPics